Dodatkowe zatrudnienie bez zakazu ze strony szefa

Przeczytaj także: Zakaz konkurencji a nieterminowa wypłata odszkodowania

W prawie pracy faktycznie nie funkcjonują przepisy, które nie pozwalałyby na wykonywanie przez pracowników dodatkowych zajęć zarobkowych (u obecnego lub nowego pracodawcy, czy też w ramach własnej działalności gospodarczej). W ten właśnie sposób realizuje się przewidziana w Konstytucji RP zasada wolności pracy, która ulega ograniczeniu jedynie na mocy przepisów szczególnych, odnoszących się do określonych rodzajów zatrudnienia. Jeżeli więc w pracowniku drzemią wystarczające ilości sił, pozwalające mu godzić dotychczasowe zatrudnienie z dodatkową praca, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby poświęcił się obu zajęciom jednocześnie.

Z drugiej strony szef ma prawo wymagać, aby w czasie trwania zatrudnienia podwładny powstrzymał się od dodatkowej działalności, ale podkreślenia wymaga, że chodzi tu jedynie o działalność konkurencyjną. Zgodnie bowiem z art. 101 § 1 K.p., w zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność.

Jak więc wynika z powyższego, zakaz prowadzenia dodatkowej działalności w trakcie zatrudnienia nie dość, że musi być uregulowany odrębną umową, to musi dotyczyć zajęć mających bezpośredni związek z działalnością pracodawcy. Analogiczne stanowisko w tej kwestii zajmuje SN, który w wyroku z 8 maja 2002 r. (I PKN 221/01) wskazał, że zakaz konkurencji musi być odniesiony do przedmiotu działalności pracodawcy określonego w przepisach prawa lub w postanowieniach aktów założycielskich, statutów lub umów tworzących dany podmiot prawa. Wobec powyższego, umowa antykonkurencyjna nie może zawierać postanowień, które zobowiązywałyby pracownika do niepodejmowania działalności nie pokrywającej się z przedmiotem działalności pracodawcy.

Swoboda pracownika w podejmowaniu dodatkowego zatrudnienia może być zatem ograniczona jedynie w granicach wyznaczonych przez art. 101 § 1 K.p. Natomiast postanowienie umowy o pracę przewidujące zakaz podejmowania dodatkowego zatrudnienia w zakresie niestanowiącym działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy jest nieważne (art. 58 § 1 K.c. w związku z art. 300 K.p.), gdyż stanowi obejście zakazu wynikającego z art. 101 § 1 K.p. (por. wyrok SN z 2 kwietnia 2008 r., II PK 268/07, OSNP 2009, Nr 15-16, poz. 201).

Reasumując, stanowisko wspomnianego we wstępie pracownika należy uznać za słuszne. Umowa o pracę nie może zabraniać mu podjęcia innego zatrudnienia. Zakaz podejmowania dodatkowej aktywności zawodowej w trakcie trwania stosunku pracy może dotyczyć jedynie zajęć pokrywających się z działalnością pracodawcy.