Układ zbiorowy pracy - postanowienia normatywne

Przeczytaj także: Układ zbiorowy pracy a dane o sytuacji ekonomicznej

Treść układu

Zgodnie z art. 240 § 1 K.p., w skład treści układu wchodzą:

• postanowienia o charakterze normatywnym, czyli warunki, jakim powinna odpowiadać treść stosunku pracy, z zastrzeżeniem, iż układ nie może naruszać praw osób trzecich oraz
• postanowienia o charakterze obligacyjnym, czyli wzajemne zobowiązania stron układu, w tym dotyczące stosowania układu i przestrzegania jego postanowień.

Jedynie pierwsze z wypunktowanych wyżej postanowień mają charakter norm prawa pracy w rozumieniu przepisów art. 9 K.p., przy czym warto tu przypomnieć, że nie mogą one być mniej korzystne dla pracowników niż regulacje K.p. oraz innych ustaw i aktów wykonawczych. Jednocześnie nic nie stoi na przeszkodzie, aby zapisy umów o pracę oraz innych aktów, na podstawie których powstaje stosunek pracy, przywilejowały zatrudnionych bardziej niż postanowienia układu zbiorowego pracy (por. art. 18 K.p.).

Postanowienia normatywne a obligacyjne

Zasadnicza równica między postanowieniami normatywnymi a obligacyjnymi polega na tym, że- jak już wcześniej wspomniano- tylko tym pierwszym można przypisać charakter norm, w oparciu o które pracownik może skutecznie dochodzić swych praw w czasie ewentualnego sporu sądowego. Postanowienia obligacyjne są natomiast adresowane do stron, które układ zawarły, a nie do zatrudnionych. Ich zasadniczym celem jest wzmocnienie gwarancji przestrzegania norm układowych.

Użyty w art. 240 § 1 pkt 1 K.p. zwrot: „warunki, jakim powinna odpowiadać treść stosunku pracy” oznacza tyle, co możliwość ukształtowania normami układowymi wszystkich elementów treści stosunku pracy. Na treść postanowień normatywnych układu składają się zatem szeroko rozumiane warunki pracy i płacy, decydujące o statusie prawnym osoby zatrudnionej. Tym samym zbiorowy układ pracy należy uznać nie tylko za źródło prawa, ale również za źródło kształtowania treści stosunku pracy.

Układowe postanowienia płacowe

Postanowienia dotyczące wynagrodzenia za pracę oraz przyznawania pracownikom innych świadczeń materialnych są tradycyjnym elementem układu. Warto przy tym podkreślić, że problematyka dotykająca kwestii płacowych w sposób szczególny wpływa na samą strukturę układu- prawidłowo skonstruowany akt powinien być bowiem złożony z dwóch części- ogólnej i szczegółowej.