Sekurytyzacja wierzytelności

Przeczytaj także: Sekurytyzacja w USA sposobem na kryzys?

Niewątpliwą wadą nowacji jest konieczność uzyskania zgody wszystkich stron. Pracochłonne i kosztowne jest również przeniesienie wszelkich zabezpieczeń na nowego beneficjenta. Można się spodziewać, że nie pozostanie to bez znaczenia na stan stosunków biznesowych między wierzycielem i dłużnikiem. Metoda ta w naszym kraju nie zyskała pupularności. Cesja, to przeniesienie aktywów w oparciu o zawartą umowę, na mocy której inicjator, będący cedentem przenosi swoje wierzytelności w drodze przelewu na cesjonariusza (true sale).

W tym przypadku następuje oddzielenie ryzyka przenoszonych należności od ryzyka pozostałych aktywów bilansu inicjatora. Przelew wierzytelności jest procesem prostszym w realizacji, gdyż nie wymaga zgody dłużnika. Cedent powiadamia pisemnie dłużnika o dokonanej cesji. Istnieją również odstępstwa od tej reguły. Wówczas mówimy o „cesji cichej”. Po dokonanym przelewie dłużnik dokonuje w dalszym ciągu spłat zobowiązań na konto pierwotnego wierzyciela (inicjatora), który w tym przypadku pełni funkcję agenta cesjonariusza.

Subpartycypacja jest umową, na mocy której inicjator przekazuje do odrębnego podmiotu prawo do świadczeń, jakie wynikają z puli wierzytelności. Inicjator pozostaje w dalszym ciągu właścicielem portfela wierzytelności. Na podmiot przejmujący przechodzi natomiast ryzyko braku spłaty wierzytelności. Subpartycypacja nie stanowi sprzedaży wierzytelności, stąd pozostają one dalej w aktywach inicjatora. W efekcie ocena ratingowa emitowanych przez spółkę SPV dłużnych papierów wartościowych jest w znacznym stopniu uzależniona od ratingu inicjatora.

Poprzez przeprowadzenie takiej transakcji następuje wytransferowanie ryzyka kredytowego, co pozwala uzyskać inicjatorowi poprawę wskaźników finansowych. Bankom pomaga to w wypełnieniu wymogów adekwatności kapitałowej. Dodatkową zaletą subpartycypacji jest nie naruszenie zaufania klientów do banku oraz zachowanie tajemnicy bankowej. Podmiotem, na rzecz którego następuje transfer wierzytelności oraz praw nich wynikających może być spółka celowa, inaczej spółka specjalnego przeznaczenia (ang. Special Purpose Vehicle, „SPV”) lub fundusz sekurytyzacyjny utworzony na podstawie ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Spółka celowa jest spółką kapitałową emitującą dłużne papiery wartościowe (podmiot emisyjny) w celu pozyskania środków na nabycie wierzytelności od inicjatora. Emisja może być zrealizowana również w ramach programu obejmującego wiele transz. Zabezpieczeniem emisji papierów wartościowych są sekurytyzowane wierzytelności. W Polsce są to obligacje, emitowane na podstawie ustawy o obligacjach. W innych krajach emituje się również specjalne papiery wartościowe oparte na aktywach - Asset Backed Securities („ABS”).

Sekurytyzacja poprzez fundusz inwestycyjny Fundusze sekurytyzacyjne funkcjonują na podstawie ustawy o funduszach inwestycyjnych i mogą być tworzone przez Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych. Zgodę na utworzenie funduszu wydaje Komisja Nadzoru Finansowego. Fundusz sekurytyzacyjny może być utworzony jako fundusz zamknięty, dokonujący emisji certyfikatów inwestycyjnych w celu pozyskania środków na nabycie wierzytelności lub praw do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności. Certyfikaty inwestycyjne są udziałowymi papierami wartościowymi i mogą być notowane na rynku giełdowym. W ustawie o funduszach inwestycyjnych określono dwie formy funduszy strukturyzowanych:

• standaryzowany fundusz sekurytyzacyjny,
• niestandaryzowany fundusz sekurytyzacyjny.