Fundusz socjalny: czasami trzeba przedłożyć PIT

Przeczytaj także: Rezygnacja z zfśs: należy informować całą załogę

Zasady przyznawania pracownikom pomocy z funduszu socjalnego określa ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, której art. 8 ust. 1 stanowi, że przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu. Uzyskanie dofinansowania zależy zatem wyłącznie od kryterium socjalnego.

Szczegółowe reguły i warunki korzystania z tych świadczeń określa natomiast firmowy regulamin funduszu, którego postanowienia szef ustala w porozumieniu z zakładową organizacją związkową (por. art. 8 ust. 2 ustawy o zfsś oraz art. 27 ust. 1 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych). W akcie tym powinny znaleźć się również regulacje dotyczące dokumentacji, której przedłożenia pracodawca może żądać od pracownika w celu potwierdzenia, że spełnia on warunki niezbędne do uzyskania dofinansowania. Poruszenie tej kwestii w regulaminie jest o tyle zasadne, że ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych nie poświęca temu tematowi ani jednego zdania.

W przypadku, o którym mowa we wstępie, przepisy regulaminu zfśs uzależniają możliwość otrzymania dofinansowania od spełnienia przez pracownika kryterium socjalnego (dochód netto poniżej 21 000 zł). Nie wiadomo jednak, czy akt ten porusza kwestię dokumentacji, którą należy przedłożyć pracodawcy. Jeżeli tak, szef niezaprzeczalnie ma prawo domagać się wglądu w deklarację podatkową.

PIT a ochrona danych

W omawianym kontekście warto również zwrócić uwagę, że żądanie przedłożenia przez pracownika PIT w celu potwierdzenia jego uprawnień do świadczeń z funduszu nie godzi w przepisy ustawy o ochronie danych osobowych. Zgodnie bowiem z art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy tego aktu, przetwarzanie danych osobowych jest dopuszczalne, jeżeli jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa.

Zdaniem Sądu Najwyższego

W opinii SN, w art. 8 ust. 1 ustawy o zfśs „jest zawarta zasada przyznawania ulgowych usług i świadczeń oraz dopłat z funduszu według kryteriów o charakterze wyłącznie socjalnym, tj. uzależnionych co do zasady i wysokości od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu. Z tego zaś punktu widzenia nie może być obojętne to, czy i jakie dochody osiąga pracownik poza zakładem pracy, w którym ubiega się o świadczenie, oraz jaka jest sytuacja życiowa wszystkich członków jego rodziny, z którymi prowadzi wspólne gospodarstwo domowe. Jeżeli więc przyznawanie świadczeń jest uzależnione od wymienionych wyżej kryteriów, to oczywiste staje się, że sytuacja pracownika lub innej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu wymaga każdorazowo wyjaśnienia, ustalenia i oceny.”