Wiek emerytalny a zmiana warunków pracy

Przeczytaj także: Przejście na emeryturę: jak rozwiązać umowę o pracę?

Jeśli umowa została zawarta na czas nieokreślony, pracodawca zmieniając pracownikowi (także w wieku emerytalnym) warunki pracy i płacy ma obowiązek wskazać przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie. W przypadku odmowy przyjęcia przez pracownika nowych warunków pracy umowa ulegnie rozwiązaniu z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia.

1. Ochrona przed wypowiedzeniem zmieniającym tylko w okresie przedemerytalnym

Co do zasady, pracodawca nie może wypowiedzieć umowy ani warunków pracy i płacy (poza wskazanymi wyjątkami) pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeśli posiadany przez niego okres zatrudnienia umożliwia mu nabycie prawa do emerytury wraz z osiągnięciem tego wieku. Z momentem osiągnięcia wieku emerytalnego (60 lat kobieta i 65 mężczyzna) ochrona ta ustaje. Oznacza to, że pracodawca może zarówno wypowiedzieć umowę, jak również wypowiedzieć same warunki pracy i płacy pracownikowi, który nabył uprawnienia emerytalne, lecz nie chce z nich skorzystać. Wiek emerytalny nie chroni bowiem przed pogorszeniem warunków pracy, a nawet rozwiązaniem umowy.

2. Przy umowie na czas nieokreślony konieczne jest uzasadnienie wypowiedzenia

Jeśli pracownik jest zatrudniony na czas określony, wypowiedzenie zmieniające warunki pracy i płacy może być dokonane z zachowaniem 2-tygodniowego okresu wypowiedzenia, ale pod warunkiem, iż umowa o pracę została zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy i posiada klauzulę o możliwości jej wcześniejszego rozwiązania za 2-tygodniowym okresem wypowiedzenia. W takim przypadku pracodawca nie ma obowiązku wskazywania przyczyny uzasadniającej zmianę warunków pracy. Jeśli jednak umowa została zawarta na czas nieokreślony, konieczne jest podanie przyczyny uzasadniającej dokonanie zmiany warunków, w przypadku opisanym w pytaniu zmniejszenie wymiaru czasu pracy z pełnego na ½ etatu. Wynika to z faktu, iż przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzeń wynikających z umowy warunków pracy i płacy. Przyczyną wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy i płacy mogą być np. konkretnie wskazane przyczyny niedotyczące pracownika, np. reorganizacja działu.

3. Nieprzyjęcie nowych warunków oznacza rozwiązanie umowy

Wypowiedzenie zmieniające jest jednostronną czynnością prawną, zmierzającą do zmiany istotnych warunków pracy lub płacy pracownika, ale w efekcie końcowym mogącą doprowadzić do zakończenia stosunku pracy z upływem wymaganego okresu wypowiedzenia. Dzieje się tak, jeśli pracownik we wskazanym w wypowiedzeniu zmieniającym terminie odmówi przyjęcia nowych warunków. Wtedy też umowa ulegnie rozwiązaniu, z upływem wskazanego okresu wypowiedzenia. Długość okresu wypowiedzenia zależy od stażu pracy w danym zakładzie pracy i przestawia się tak samo, jak w przypadku określonych w kodeksie pracy okresów wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieokreślony (2 tygodnie, miesiąc lub 3 miesiące).

Jeśli pracodawca w oświadczeniu woli o wypowiedzeniu zmieniającym nie zawrze pouczenia, iż decyzja odmowna ma być przedstawiona przez pracownika przed upływem połowy okresu dokonanego wypowiedzenia, pracownik ma czas na podjęcie decyzji o przyjęciu lub odmowie przyjęcia nowych warunków pracy do końca okresu wypowiedzenia.

Jeżeli pracownik wyrazi zgodę lub nie złoży pisma informującego o nieprzyjęciu nowych warunków, zaczną one obowiązywać po upływie wskazanego okresu wypowiedzenia. Jeżeli natomiast pracownik odmówi ich przyjęcia, mimo iż sytuacja dotyczy pracownika w wieku emerytalnym, umowa po upływie okresu wypowiedzenia ulegnie rozwiązaniu.

Podstawa prawna

• art. 30 § 1 pkt. 2, § 4, § 5, art. 36 § 1, art. 42 § 1, § 2, § 3 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94).

Portal Kadrowy - odpowiedzi ekspertów prawa pracy. Porady wraz z podstawą prawną otrzymasz na skrzynkę. Dajemy gwarancję profesjonalnej odpowiedzi. W portalu do pobrania m.in. wzory, wskaźniki, kalkulatory, akty prawne.