Nieuczciwe praktyki rynkowe a ochrona praw konsumenta

Przeczytaj także: Sprzedaż bezpośrednia: prawa i obowiązki stron

Konsument, którego interes został naruszony w wyniku zastosowania nieuczciwej praktyki rynkowej, jest uprawniony do samodzielnego wniesienia skargi, w której może żądać zaniechania nieuczciwej praktyki, usunięcia jej skutków oraz naprawienia wyrządzonej szkody, w tym – co istotne – unieważnienia zawartej umowy z obowiązkiem zwrotu świadczeń przez strony oraz zwrotu przez przedsiębiorcę kosztów związanych z nabyciem produktu. Dodatkowo konsument może zażądać złożenia odpowiedniego oświadczenia przez przedsiębiorcę oraz zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej, ochroną dziedzictwa narodowego lub ochroną konsumentów. Dochodzenie roszczeń przez konsumenta jest ułatwione również z tego powodu, że to na przedsiębiorcy spoczywa ciężar wykazania, iż dana praktyka nie stanowi nieuczciwej praktyki rynkowej wprowadzającej w błąd.

Czym jest nieuczciwa praktyka rynkowa? Zgodnie definicją przedstawioną w art. 2 pkt 4 ustawy przez praktyki rynkowe rozumie się działanie lub zaniechanie przedsiębiorcy, sposób postępowania, oświadczenie lub informację handlową, w szczególności reklamę lub marketing, bezpośrednio związane z promocją lub nabyciem produktu przez konsumenta.
Praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta, zarówno przed zawarciem umowy, w trakcie jej zawierania jak i po jej zawarciu.

Powyższa klauzula w sposób szeroki definiuje pojęcie nieuczciwej praktyki rynkowej,
w związku z czym – choć ma na celu zapewnienie konsumentowi kompleksowej ochrony – może powodować trudności interpretacyjne. Pewnym ułatwieniem dla konsumentów będzie wydzielenie spośród nieuczciwych praktyk rynkowych jej dwóch głównych form: praktyk wprowadzających w błąd oraz agresywnych praktyk rynkowych.

Wprowadzenie w błąd może dotyczyć różnych elementów transakcji, np. dostępności produktu, jego ceny, cech, jak również uprawnień konsumenta do naprawy produktu. Ponadto wprowadzeniem w błąd będzie również zaniechanie przedsiębiorcy, polegające na nie udzieleniu konsumentowi istotnych informacji, koniecznych do podjęcia decyzji dotyczącej umowy. Za istotne uważane są informacje, które przedsiębiorca jest zobowiązany podać na podstawie odrębnych przepisów. Jednocześnie informacje te nie mogą być dwuznaczne, niejasne lub przekazane w niewłaściwym czasie.