Wystąpienie wspólnika ze spółki jawnej - konsekwencje

Przeczytaj także: Zwrot części wkładu wniesionego do spółki osobowej nie podlega PIT

Zbycie ogółu praw i obowiązków wynikających z członkostwa w spółce jawnej nie wymaga 6-miesięcznego okresu wypowiedzenia. Odpowiedzialność za zobowiązania występującego wspólnika ogranicza się do wysokości zobowiązań istniejących w dacie jego ustąpienia ze spółki. Za zobowiązania spółki zaciągnięte po wystąpieniu ze spółki ta osoba nie będzie odpowiadała w ogóle. Przychód uzyskany ze sprzedaży ogółu praw i obowiązków wynikających z członkostwa w spółce jawnej jest przychodem z tytułu zbycia praw majątkowych. W przypadku sprzedaży udziału w spółce jawnej za cenę równą wartości wniesionych do spółki wkładów dochód nie wystąpi.

Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi (art. 10 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych, Dz.U. z 2000 r. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.). Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. W przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce osobowej i zobowiązania tej spółki osobowej odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki. Na ogół praw i obowiązków wspólnika składają się wszystkie przysługujące mu prawa (m.in. reprezentacja, udział w zyskach) oraz obowiązki (udział w stratach, powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej). Przeniesienie ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej bez wyraźnej podstawy jest nieważne. Zatem aby doszło do skutecznego zbycia ogółu praw i obowiązków, zawarta przez wspólników umowa spółki jawnej musi wyraźnie dopuszczać takie rozwiązanie.

Zbycia ogółu praw i obowiązków nie należy utożsamiać z wypowiedzeniem umowy spółki przez wspólnika.
Wystąpienie wspólnika ze spółki jawnej w drodze wypowiedzenia umowy spółki dokonywane jest przez złożenie jednostronnego oświadczenia woli. W przypadku umowy spółki zawartej na czas nieoznaczony wypowiedzenie może nastąpić na 6 miesięcy przed końcem roku obrotowego, chyba że umowa spółki przewiduje krótsze terminy wypowiedzenia. Oświadczenie o wypowiedzeniu musi zostać złożone na piśmie wszystkim wspólnikom albo wspólnikowi uprawnionemu do reprezentowania spółki. Wypowiedzenie umowy przez wspólnika powoduje, co do zasady, rozwiązanie spółki, chyba że inny skutek przewiduje umowa spółki lub jeżeli pozostali wspólnicy inaczej postanowią.

Wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika). Wspólnicy spółki jawnej ponoszą odpowiedzialność subsydiarną, co oznacza, że można prowadzić egzekucję z ich majątku prywatnego, ale dopiero wtedy, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Wspólnicy spółki jawnej odpowiadają za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Za zobowiązania spółki odpowiedzialność solidarną ponoszą występujący wspólnik i dotychczasowi wspólnicy. Odpowiedzialność za zobowiązania występującego wspólnika ogranicza się do wysokości zobowiązań istniejących w dacie jego ustąpienia ze spółki.

Przychód uzyskany ze sprzedaży ogółu praw i obowiązków jako udział w spółce jawnej jest przychodem z tytułu zbycia praw majątkowych (art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). Przychód ze sprzedaży udziału w spółce jawnej może zostać pomniejszony o wartość wkładu wniesionego do spółki przez wspólnika, który występuje ze spółki.