Wynagrodzenia pracowników obejmuje tajemnica

Przeczytaj także: Tajemnica wynagrodzenia: czy obowiązuje?

Utrzymanie w tajemnicy zarobków podwładnych należy do podstawowych obowiązków pracodawcy. Żadna z regulacji Kodeksu pracy nie wspomina o tym jednak wprost- niejawność wynagrodzenia wynika bowiem z innych przepisów.

Zgodnie z art. 11 K.p., jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest poszanowanie dóbr osobistych pracowników, których ochronę gwarantuje art. 23 i 24 Kodeksu cywilnego. Natomiast w opinii SN, ujawnienie przez pracodawcę, bez zgody zainteresowanego, wysokości jego wynagrodzenia może stanowić naruszenie dobra osobistego w rozumieniu przepisów K.c. (por. uchwała poszerzonego składu SN z 16 lipca 1993 r., I PZP 28/93, OSNCP 1994, Nr 1, poz. 2).

Ponadto rozpowszechnienie informacji dotyczących wysokości pensji godzi również w regulacje ustawy o ochronie danych osobowych (Dz. U. nr 133, poz. 883 ze zm.).

Co do zasady obowiązek zachowania w tajemnicy wynagrodzeń podwładnych spoczywa jedynie na szefie. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby objąć tą powinnością również pracowników. I tak np., zatrudnieni w dziale kadr mogą zostać zobligowani do nieujawniania wysokości pensji poprzez stosowny zapis w zakresie ich obowiązków.

Niektórzy muszą wiedzieć

Bez wątpienia niektórzy pracownicy mają dostęp do danych dotyczących wysokości wynagrodzeń i nie stanowi to naruszenia prawa. Chodzi tu szczególnie o kadrę kierowniczą oraz osoby zajmujące się księgowością czy kadrami. Informacje dotyczące płac mogą być również znane (w zakładach pracy zatrudniających co najmniej 100 osób) radom pracowniczym. Należy przy tym pamiętać, że w uzasadnionych sytuacjach szef ma prawo odmówić ich udostępnienia, jeśli mogłoby to doprowadzić do zakłóceń w prosperowaniu firmy czy też narazić ją na uszczerbek. Pracodawca powinien jednak dołożyć wszelkich starań, aby informacje te były bezpieczne, a grono osób posiadających do nich dostęp- maksymalnie zawężone.

Wobec powyższego należy więc uznać, że powierzenie sekretarce dokumentów płacowych, do których mogła mieć swobodny wgląd, nie powinno mieć miejsca. Tym właśnie sposobem pracodawca naraża się na zarzut naruszenia dóbr osobistych pracownika. Nie stałoby się tak, gdyby pracownica wręczała dokumenty np. w zaklejonych kopertach.

Odpowiedzialność pracodawcy…

Pracodawca, który naruszył dobra osobiste swego podwładnego, ujawniając wysokość jego zarobków, może spodziewać się, że poszkodowany wystąpi do niego z żądaniem naprawienia szkody majątkowej na zasadach ogólnych, wynikających z przepisów K.c. Pracownik ma również prawo domagać się zadośćuczynienia finansowego. To jednak nie koniec konsekwencji.

Rozpowszechnianie informacji o pensjach pracowników może skończyć się również karą nałożoną przez generalnego inspektora ochrony danych osobowych. Art. 17 ustawy o ochronie danych osobowych stanowi bowiem, że jeżeli na podstawie wyników kontroli inspektor stwierdzi naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych może żądać wszczęcia postępowania dyscyplinarnego lub innego przewidzianego prawem postępowania przeciwko osobom winnym dopuszczenia do uchybień.

…i pracownika

Może się zdarzyć, że informacje o zarobkach wyjdą na jaw za sprawą niedyskrecji nie pracodawcy, a pracownika. Czy w takiej sytuacji jest możliwe zastosowanie wobec podwładnego kary?

Jeśli działanie pracownika było bezprawne i zawinione, pracodawca może ukarać go, zgodnie z art. 108 § 1 K.p., upomnieniem lub naganą. Decyzja o wyborze kary powinna zapaść przy uwzględnieniu stopnia naruszenia obowiązków pracowniczych, stopnia winy pracownika oraz dotychczasowego stosunku do obowiązków zawodowych.

Naruszenie przez pracownika zasady niejawności wynagrodzenia może zaowocować również powstaniem szkody po stronie współpracownika, o którego zarobkach dowiedziały się niepowołane osoby. W takiej sytuacji powstaną roszczenia o dwojakim charakterze- pokrzywdzonego wobec pracodawcy oraz pracodawcy wobec niedyskretnego podwładnego. Zgodnie bowiem z art. 120 K.p., za szkodę wyrządzoną przez pracownika osobie trzeciej odpowiada wyłącznie pracodawca, który dopiero później ma prawo pociągnąć do odpowiedzialności podwładnego, który zawinił.

Ujawnienie informacji dotyczących wynagrodzenia kolegów może spowodować rozwiązanie umowy o pracę. Pracodawca ma prawo uznać, że utracił zaufanie do „gadatliwego” pracownika. Szef, który zdecyduje się na taki krok powinien jednak pamiętać, aby powód ten poprzedzały wcześniejsze zarzuty wobec tego pracownika (por. wyrok SN z 26 marca 1998 r., I PKN 565/97, OSNAPiUS 1999, Nr 5, poz. 165).

Bez tajemnicy

Tajemnica wynagrodzenia nie obejmuje członków zarządów spółek giełdowych. W ich przypadku tak przepisy, jak i zasady dobrych praktyk (corporate governance) wymagają, aby ich zarobki publikowane były w raportach rocznych.

Ponadto, w myśl art. 15 ustawy o wynagrodzeniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (potocznie: ustawa kominowa), ochrona danych osobowych nie obejmuje informacji o wynagrodzeniach kadry kierowniczej spółek państwowych.