Praca na więcej niż jeden etat

Przeczytaj także: Nowy pracodawca = nowe warunki pracy?

Nie ma przepisów, które zabraniałyby pracownikowi zatrudnionemu na podstawie stosunku pracy podjęcia dodatkowego zatrudnienia (u dotychczasowego lub nowego pracodawcy) czy otwarcia i prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Przy czym, poza pewnymi wyjątkami, świadczenie dodatkowej pracy nie wymaga uzyskania wcześniejszej zgody od macierzystego pracodawcy.

Jedna czy dwie umowy o pracę?

Ze względu na konieczność przestrzegania przepisów prawa pracy dotyczących ochrony interesów pracownika (chodzi głównie o zachowanie dobowego i tygodniowego czasu pracy oraz odpoczynku) mogłoby się wydawać, że z jednym pracodawcą możliwe jest zawarcie tylko jednej umowy o pracę. Zwraca na to uwagę również Sąd Najwyższy, który w swoim wyroku z 14 lutego 2002 r. (I PKN 876/00,OSNPiUS 2004/4/60) orzekł, że: „W razie wykonywania na rzecz pracodawcy kilku rodzajów pracy podporządkowanej należy domniemywać, że strony łączy jeden stosunek pracy. Przy wykonywaniu na rzecz tego samego pracodawcy nawet kilku rodzajów podporządkowanej pracy domniemanie przemawia za istnieniem jednego stosunku pracy, choćby charakteryzującego się odpowiednio złożoną konstrukcją przedmiotu zobowiązania i struktury swojej treści”. Dotyczy to nie tylko pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę, ale także na innych podstawach prawnych.

W przepisach Kodeksu pracy nie ma wyraźnego zakazu zawierania dwóch umów o pracę z jednym pracownikiem. Jednak zawarcie z nim drugiej umowy jest dopuszczalne tylko w przypadku, gdy rodzaj pracy jest wyraźnie inny niż uzgodniony i wykonywany w podstawowym czasie pracy. W przeciwnym razie pracodawca narusza przepisy o czasie pracy, w szczególności te o pracy w godzinach nadliczbowych. Pracodawca powinien też pamiętać o prawie pracownika do gwarantowanego odpoczynku dobowego i tygodniowego. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 1969 r. (syg. III PZP 1/69) oraz wyrokiem SN z 8 stycznia 1981 r. (sygn. II URN 186/80), pracodawca zawierający drugą umowę z jednym pracownikiem ma obowiązek powierzyć mu wykonywanie innej rodzajowo pracy, niż tej, która przewidziana jest w pierwszej umowie o pracę, przy czym nie może dopuścić się naruszenia przepisów o czasie pracy oraz o wynagrodzeniu w godzinach nadliczbowych. Oprócz tego zobligowany jest zadbać o przestrzeganie norm dotyczących dobowego i tygodniowego odpoczynku pracownika. Nie może zmierzać do obejścia przepisów o wynagrodzeniu za godziny nadliczbowe.

Dla przykładu możliwe jest zatrudnienie jednej i tej samej osoby jednocześnie np. na 0,5 etatu (lub 0,75 etatu) na stanowisku Specjalisty ds. sprzedaży i dodatkowo na 0,5 etatu (lub 0,25 etatu) na stanowisku Specjalisty ds. marketingu. W takiej sytuacji jednoczesne zawarcie dwóch stosunków pracy jest dozwolone, ponieważ są spełnione ww. warunki: praca jest inna rodzajowo, normy czasu pracy oraz odpoczynku nie są przekroczone, zachowane są także przepisy o wynagrodzeniu w godzinach nadliczbowych.