Systemy czasu pracy - charakterystyka

Przeczytaj także: Równoważny system czasu pracy a urlop wypoczynkowy

Dłuższy wymiar dobowy

W ramach zadaniowego systemu czasu pracy pracownik może wykonywać pracę w dłuższym wymiarze dobowym, np. 12 godzin, jeśli możliwe jest, że w innym terminie będzie wykonywał pracę w krótszym wymiarze. Praca powyżej 8 godzin w danej dobie nie stanowi automatycznie pracy w godzinach nadliczbowych, gdyż przepis art. 140 KP odsyła do norm czasu pracy z art. 129 KP jako do wyznacznika poziomu, do którego mogą być wyznaczane zadania do wykonania. Rozliczanie pracy w danej dobie powyżej 8 godzin zawsze jako pracy nadliczbowej niweczyłoby szczególny charakter zadaniowego czasu pracy. Dla powstania pracy w godzinach nadliczbowych kluczowe znaczenie będzie miało prawidłowe ukształtowanie wymiaru zadań pracownika i niemożliwość ich wykonania w normalnym czasie pracy.

Ewidencja czasu pracy

Stosowanie systemu zadaniowego czasu pracy nie zwalnia pracodawcy z obowiązku prowadzenia ewidencji czasu pracy. W takiej sytuacji jednak ewidencjonuje się tylko dni pracy, nie ma natomiast obowiązku wskazywania liczby godzin pracy w poszczególnych dniach w pracy (art. 149 § 2 KP).

Wprowadzenie zadaniowego czasu pracy

Zadaniowy czas pracy można wprowadzić w regulaminie pracy lub układzie zbiorowym pracy, ale także w umowie o pracę. Wprowadzenie takiego systemu czasu pracy wiąże się z koniecznością określenia pracownikowi wymiaru zadań do wykonania oraz czasu, w ramach którego zadania takie powinny zostać wykonane. Najczęściej wymiar zadań określa się w odrębnym dokumencie podpisywanym przy zawieraniu umowy o pracę, albo przy zmianie systemu czasu pracy na zadaniowy. Ponadto można wpisać wymiar zadań do umowy o pracę, jednak w takim przypadku każda jego zmiana będzie wymagała wypowiedzenia zmieniającego albo porozumienia zmieniającego.

Zadaniowego czasu pracy nie można wprowadzić dla wszystkich pracowników, gdyż bez wątpienia część z nich musi przebywać na terenie zakładu w określonych godzinach i świadczyć pracę rozliczaną na podstawie czasu pracy, a nie wyznaczanych zadań. W zadaniowym czasie pracy można zatrudniać osoby pracujące na niepełny etat, ale w takiej sytuacji należy pamiętać o dostosowaniu wymiaru zadań do ich czasu pracy.

System skróconego tygodnia czasu pracy

System skróconego tygodnia pracy wprowadza się wyłącznie na pisemny wniosek pracownika (art. 143 KP). Wniosek włącza się do części B akt osobowych pracownika, a system można wprowadzić jedynie w umowie o pracę, a nie w regulaminie pracy, układzie zbiorowym pracy czy obwieszczeniu (art. 150 § 3 KP).

System skróconego tygodnia pracy polega na rozłożeniu pracy w każdym tygodniu na mniej niż 5 dni, przy jednoczesnej możliwości wydłużenia dobowego wymiaru czasu pracy w każdym z dni pracy maksymalnie do 12 godzin. Okres rozliczeniowy w takim systemie czasu pracy wynosi 1 miesiąc (art. 143 KP).

System ten jest podobny do równoważnego czasu pracy, gdyż w praktyce praca będzie w nim wykonywana przez mniejszą liczbę dni w okresie rozliczeniowym, ale w wyższym niż 8 godzin wymiarze czasu pracy. Pracownik będzie więc miał, oprócz dni wolnych z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy, także dni wolne równoważące czas pracy w okresie rozliczeniowym.

Pracę w takim systemie można rozłożyć równomiernie w poszczególnych dniach, np. 4 dni po 10 godzin dziennie, co daje pracę w wymiarze 40 godzin tygodniowo.

Pracownik zatrudniony w systemie skróconego tygodnia pracy może pracować różną liczbę godzin w poszczególnych dniach, a ponadto nie zawsze musi pracować w przedłużonym dobowym wymiarze czasu pracy.

Praca weekendowa

System pracy weekendowej wprowadza się wyłącznie na pisemny wniosek pracownika (art. 143 KP). Wniosek włącza się do części B akt osobowych pracownika, a system można wprowadzić jedynie w umowie o pracę, a nie w regulaminie pracy, układzie zbiorowym pracy czy obwieszczeniu (art. 150 § 3 KP).