Handel w święta: zakaz pracy a nominalny czas pracy

Przeczytaj także: Zakaz handlu po raz pierwszy 1 listopada 2007 r.

Dotychczas przepisy kodeksu pracy zezwalały na pracę we wszystkich placówkach handlowych w niedziele, jak i w dni świąteczne. Zgodnie z przepisem art. 151⁹ k.p. dniami wolnymi od pracy są niedziele i święta określone w przepisach o dniach wolnych od pracy. Praca w niedziele dozwolona jest w placówkach handlowych przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności.

Wraz z wprowadzeniem 26 października 2007 r. nowelizacji kodeksu pracy oraz dodaniem art. 151^9a, obowiązuje zakaz pracy placówek handlowych w 12 dni świątecznych w roku, czyli w:

• Nowy Rok,
• Wielkanoc (dwa dni),
• 1 i 3 maja,
• pierwszy dzień Zielonych Świątek,
• Boże Ciało,
• 15 sierpnia - Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny,
• Wszystkich Świętych,
• Święto Niepodległości,
• Boże Narodzenie (dwa dni),

Powyższy zakaz pracy dotyczy także niedziel, ale tylko w sytuacji, gdy jedno z wymienionych wcześniej świąt przypadnie w tym dniu (przykładem jest tutaj Dzień Zesłania Ducha Świętego, który zawsze przypada w niedzielę). Dodać także należy, iż nowelizacja uchyliła art. 151 ¹⁰ lit. 9 pkt a) kodeksu pracy, który zezwalał na pracę w niedziele i święta przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności w placówkach handlowych, co jest rozwiązaniem logicznym w związku z wprowadzeniem art. 151 ^9a, który wprowadza zakaz pracy w tych placówkach.

Wprowadzona nowelizacja nie ma natomiast wpływu na zasady obliczenia obowiązującego wymiaru czasu pracy pracownika zgodnie z art. 130 k.p. Pomimo zakazu pracy w dni świąteczne pracownik będzie musiał przepracować taki sam wymiar czasu (dni, godziny), jaki obowiązywał przed nowelizacją kodeksu pracy.

Przypomnijmy, że za pracę w niedzielę i święto uważa się pracę wykonywaną między godziną 6.00 w tym dniu a godziną 6.00 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina. W sytuacji, kiedy praca wykonywana jest w święto i przypada w niedzielę, należy stosować przepisy dotyczące pracy w niedzielę. Tyczy się to również wyliczenia wymiaru pracy i oddawania dni wolnych za pracę .

Pracownikowi wykonującemu pracę w niedziele i święta pracodawca jest obowiązany przede wszystkim zapewnić inny dzień wolny od pracy:

• w zamian za pracę w niedzielę - w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli,
• w zamian za pracę w święto - w ciągu okresu rozliczeniowego

Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie w terminie wskazanym w kodeksie pracy dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę, pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego a w razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy w tym terminie - dodatek do wynagrodzenia wynosi wysokość określoną - art. 151¹ § 1 pkt 1 k.p., za każdą godzinę pracy w niedzielę.

Warto wspomnieć, iż zakaz pracy w święta w placówkach handlowych nie dotyczy instytucji - kultury, oświaty i aptek. Otwarte mogą także być placówki prowadzone przez przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe firmy, które nie zatrudniają pracowników, a także placówki handlowe przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na użyteczność społeczną lub codzienne potrzeby ludności. Dopuszczalne jest też otwarcie placówki w tym dniu w sytuacji, gdy sprzedawać będzie sam właściciel lub osoba zatrudniona na podstawie umowy cywilnoprawnej (zlecenie, o dzieło). Otwarte też będą np. sklepy działające na podstawie umów franczyzy czy umów agencyjnych.