eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plPrawoPrawo gospodarcze › Sprawdź kontrahenta a nie narazisz firmy na straty

Sprawdź kontrahenta a nie narazisz firmy na straty

2019-03-04 11:10

Sprawdź kontrahenta a nie narazisz firmy na straty

W jaki sposób można zabezpieczyć się przed nierzetelnymi kontrahentami? © Daniel - Fotolia.com

Czy sprawdzenie kontrahenta w bazach wystarczy, aby ustrzec się przed długami? W jaki sposób można zabezpieczyć się przed nierzetelnymi kontrahentami? Czy za długi przedsiębiorcy odpowiada rodzina? W jakich sytuacjach firma może zostać przejęta?

Przeczytaj także: Współpraca biznesowa cross-border. Jak weryfikować kontrahentów?

Czy sprawdzenie kontrahenta w bazach wystarczy, aby ustrzec się przed długami?


Odpowiedź na to pytanie uzyskuje się tak naprawdę dopiero w momencie wystąpienia zagrożenia dla majątku firmy, jak i istnienia samej firmy. Oczywiście, sprawdzenie kontrahenta w dostępnych bazach, to pierwszy krok do jej zabezpieczenia, ale w dzisiejszych czasach wyspecjalizowanych w przestępczości gospodarczej grup, może to być niewystarczające. To trochę jak sprawdzić w książce telefonicznej, czy Kowalski widnieje pod wskazanym przez siebie adresem. A trzeba pamiętać, że w erze zaostrzonej walki państwa z przestępstwami skarbowymi, „wkręconym” w karuzelę VAT może zostać nawet przewoźnik uczestniczący w łańcuchu dostaw, czy właściciel magazynu, który wynajął pomieszczenie. Rok temu prokuratorzy otrzymali od Prokuratora Generalnego wytyczne, by żądać surowych kar w górnych ich granicach za przestępstwa gospodarcze i finansowe. Dla przykładu, prokuratorzy żądać mają 3 lata kary pozbawienia wolności, gdy wartość wyrządzonej szkody przekracza 200 tys. zł. Firmę można nawet stracić, uczestnicząc chociażby pośrednio w nielegalnym procederze.

Zgodnie z art. 44a § 1 Kodeksu karnego: „W razie skazania za przestępstwo, z którego popełnienia sprawca osiągnął, chociażby pośrednio, korzyść majątkową znacznej wartości, sąd może orzec przepadek przedsiębiorstwa stanowiącego własność sprawcy albo jego równowartości, jeżeli przedsiębiorstwo służyło do popełnienia tego przestępstwa lub ukrycia osiągniętej z niego korzyści”. Poza tym dochodzi jeszcze czynnik rynkowy, czyli po prostu ryzyko gospodarcze. Powodem utraty płynności finansowej firmy, a co za tym idzie zagrożeniem jej istnienia, nie musi być działanie przestępne kontrahenta. Podjęcie przez niego nietrafionych decyzji biznesowych może mieć również negatywny skutek dla naszej firmy, jeśli w porę nie zareagujemy na zagrożenie.

fot. Daniel - Fotolia.com

W jaki sposób można zabezpieczyć się przed nierzetelnymi kontrahentami?

Jednym z podstawowych kroków do zabezpieczenia własnej firmy przed takimi zagrożeniami, jest sporządzenie umowy handlowej w sposób zabezpieczający jak najsilniej jej dobro.


W jaki sposób można zabezpieczyć się przed nierzetelnymi kontrahentami?
Jakie kroki prawne można podjąć?


Jednym z podstawowych, ale i najważniejszych kroków do zabezpieczenia własnej firmy przed takimi zagrożeniami, jest sporządzenie umowy handlowej w sposób zabezpieczający jak najsilniej jej dobro. Także z punktu widzenia ochrony przed ewentualnym, nawet pośrednim, udziale w nielegalnym procederze narażającym na sankcje karne i karne skarbowe, w tym utratę firmy. Przed przystąpieniem do podpisania umowy, jak i do zapewnienia przedsiębiorstwu najwyższego możliwego stopnia bezpieczeństwa w trakcie jej obowiązywania, najlepiej skorzystać z usług profesjonalnego wywiadu gospodarczego, oferowanego także przez wyspecjalizowane w ochronie przedsiębiorców kancelarie prawne. W jego ramach dokonywane są takie czynności, jak badanie powiązań kapitałowych, ocena wiarygodności kontrahentów, także ich powiązania ze światem przestępczym. Wywiad, czy też śledztwo gospodarcze to również analiza sprawozdań finansowych kontrahenta, stanu jego zobowiązań podatkowych, rentowności i płynności finansowej jego przedsiębiorstwa. Poza tym warto zaprowadzić w firmie odpowiednie procedury dotyczące polityki antyfraudowej.

Czy za długi firmy odpowiada rodzina? (dokładnie chodzi o długi przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą czy spółki)



Czy za długi przedsiębiorcy odpowiada rodzina? (w jakich przypadkach, do jakiej wysokości, kto dziedziczy długi)

Zgodne z treścią art. 111 § 1 Ordynacji podatkowej: „Członek rodziny podatnika odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą za zaległości podatkowe wynikające z tej działalności i powstałe w okresie, w którym stale współdziałał z podatnikiem w jej wykonywaniu, osiągając korzyści z prowadzonej przez niego działalności”. A za takich członków rodziny Ordynacja uznaje: zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, małżonków zstępnych, osobę pozostającą w stosunku przysposobienia oraz pozostającą z podatnikiem w faktycznym pożyciu. Członkowie rodziny przedsiębiorcy mogą również ponosić odpowiedzialność za inne jego zobowiązania. Dla jej dopuszczalności i wysokości decydujące znaczenie ma forma, w jakiej przedsiębiorca prowadzi działalność.

Popularna jednoosobowa działalność gospodarcza obarcza przedsiębiorcę odpowiedzialnością za zobowiązania jego firmy do wysokości całego posiadanego majątku, a ten ma przecież znaczenie dla jego rodziny, przede wszystkim tej najbliższej, którą sam tworzy, czyli żony i dzieci. W braku małżeńskiej umowy o rozdzielności majątkowej lub w przypadku, gdy fakt zawarcia takiej umowy nie był wierzycielom wiadomy, wierzyciele firmy mogą sięgnąć do majątku prywatnego przedsiębiorcy, a więc i majątku obojga małżonków, bo przy jednoosobowej działalności gospodarczej nie istnieje rozgraniczenie między majątkiem firmy a prywatnym przedsiębiorcy. Uzyskując tytuł wykonawczy przeciw małżonkowi przedsiębiorcy, wierzyciele będą mogli dochodzić zaspokojenia swoich roszczeń zarówno z majątku firmy, a więc i osobistego przedsiębiorcy, ale i do wysokości wchodzącego w skład przedsiębiorstwa majątku wspólnego małżonków. Co ważne, taka odpowiedzialność dopuszczona będzie, gdy stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Natomiast na przeszkodzie nie stanie jej zawarta między małżonkami umowa majątkowa. Zgodnie bowiem z art.787² Kodeksu postępowania cywilnego: „Zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej nie stanowi przeszkody do nadania klauzuli wykonalności według przepisów art. 787 i art.787¹ oraz prowadzenia na podstawie tak powstałego tytułu wykonawczego egzekucji do tych składników, które należałyby do majątku wspólnego, gdyby umowy majątkowej nie zawarto”. Z całego majątku wspólnego wierzyciel będzie mógł dochodzić swych roszczeń na drodze egzekucji, gdy wykaże za pośrednictwem dokumentów urzędowych lub prywatnych, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika.

Odpowiedzialność majątkiem osobistym za zobowiązania przedsiębiorstwa ponoszą również wspólnicy spółki cywilnej, spółki jawnej i partnerskiej. Już nieco odmiennie kształtuje się odpowiedzialność za zobowiązania przedsiębiorstwa prowadzonego w formie spółki komandytowej. Tu zależy ona od pełnionej w niej funkcji. Całym swoim majątkiem odpowiadać będzie komplementariusz (bez ograniczeń odpowiada też komplementariusz spółki komandytowo-akcyjnej), komandytariusz tylko do wysokości sumy komandytowej, jednak w granicach wniesionego wkładu. Do wysokości wniesionego majątku z kolei odpowiadać też będą wspólnicy spółki z o.o. oraz spółki akcyjnej. Nie można jednak zapominać, że przy niedochowaniu przez członków zarządu również takich spółek określonych, ciążących na nich obowiązków, także oni mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności.

Długi firmy mogą obarczać rodzinę przedsiębiorcy także po jego śmierci. Po pierwsze, stanie się tak, i to bez względu na stopień pokrewieństwa, gdy firmę przedsiębiorca zapisze w testamencie, a spadkobierca nie odrzuci spadku. Po drugie, gdy spadkobiercy ustawowi nie zrzekną się dziedziczenia. Od 25 listopada 2018 r., czyli od wejścia w życie Ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, można również odziedziczyć przedsiębiorstwo prowadzone w formie jednoosobowej działalności gospodarczej.

Jak zabezpieczyć rodzinę przed ewentualnymi długami firmy?


Podobnie, jak przedsiębiorca powinien zabezpieczyć siebie i swoją firmę, czyli przeprowadzić wywiad gospodarczy. Weryfikacji można poddać nie tylko przyszłych kontrahentów, ale i przyszłych wspólników. Zbadać ich moralność, etykę oraz kondycję finansową. Kolejnym krokiem jest wybór formy prowadzenia działalności, co jak widać wyżej, ma znaczenie dla zakresu ponoszonej majątkiem rodziny odpowiedzialności. Taki majątek można również zabezpieczyć wykorzystując istniejące w innych jurysdykcjach instytucje, tj. fundacja prywatna czy trust, które zapewniają wysoki poziom ochrony całego lub określonych składników majątku przed ewentualnymi roszczeniami osób trzecich. O bezpieczeństwo rodziny można dbać również na bieżąco przeprowadzając cykliczny audyt prawny prowadzonej działalności.

Przejęcie firmy za długi

  • W jakich sytuacjach firma może zostać przejęta?
  • Jak wygląda procedura przejęcia?
  • Co dalej z firmą oraz dłużnikiem?

Problemy z regulowaniem przez właściciela przedsiębiorstwa zobowiązań, nawet na innym gruncie, niezależnym od tego przedsiębiorstwa, mogą skutkować wnoszeniem przeciw niemu powództw, mających na celu zaspokojenie roszczeń wierzycieli. Może to również sprowadzić bezpośrednie zagrożenie dla sytuacji majątkowej jego rodziny, ale i samej firmy. W celu uniknięcia tych konsekwencji, przedsiębiorca może podjąć decyzję o sprzedaży przedsiębiorstwa lub zorganizowanej jego części wierzycielowi, celem zaspokojenia jego roszczeń. Będzie to dla tego wierzyciela oznaczało przejęcie firmy swojego dłużnika.

Podejmując rozważania na temat przejęcia firmy, należy dokonać rozróżnienia, pomiędzy „firmą”, rozumianą w języku potocznym i potocznie stosowaną w obrocie gospodarczym dla rozumienia przedsiębiorstwa definicją, od definicji Kodeksu cywilnego. Zgodnie bowiem z art. 43² § 1 tego kodeksu: „Przedsiębiorca działa pod firmą”. Z kolei firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko, a osoby prawnej nazwa, a tak rozumiana firma nie może być zbyta. Jednakże przedsiębiorca może upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swojej firmy. Oczywiście częstą w obrocie gospodarczym sytuacją jest gdy „jedna firma przejmuje drugą” i korzysta z jej marki, co może mieć o wiele większy walor dla nabywcy, niż sam wymiar gotówkowy transakcji.

Inny wymiar ma przejęcie firmy, w potocznym znaczeniu określającym przedsiębiorstwo. Jak wskazuje Kodeks cywilny, przedsiębiorstwo to zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej (Art. 55¹). Przejęcie przedsiębiorstwa za długi, polegać będzie więc na przejęciu tych, należących do niego składników w całości lub w części – to uzależnione może być od wielkości długu. Może się bowiem okazać, że na pokrycie roszczeń przejmującego wystarczy, mogąca samodzielnie funkcjonować jako przedsiębiorstwo, zorganizowana cześć przedsiębiorstwa dłużnika.

Szczegółową procedurę przejęcia przedsiębiorstwa ustalają w umowie jego zbycia strony. Niezbędne wymogi, jakie muszą być spełnione dla jej skuteczności, określa Kodeks cywilny. Wskazuje on na konieczność zachowania formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Przepis art. 75¹ § 4 przypomina również o konieczności zachowania formy aktu notarialnego dla przeniesienia własności wchodzących w skład przedsiębiorstwa nieruchomości.

Po skutecznym dokonaniu przejęcia firmy, o tym, czy prawa i zobowiązania przedsiębiorstwa będą nadal łączyć zbywającego ze zbywcą, i w jakim zakresie, decyduje treść zawartych między nimi ustaleń w umowie przejęcia. Oczywiście na zbywcy przedsiębiorstwa ciążyć będą zobowiązania, których z mocy prawa nie mógł przenieść na nabywcę lub przed nim zataił. Zachowanie bowiem należytej staranności przez nabywcę przy przejęciu przedsiębiorstwa zwolni go z ciężaru odpowiedzialności za zobowiązania, o których istnieniu nie wiedział, pozostawiając ją wyłącznie na barkach dłużnika-zbywcy.

Należy pamiętać, że zgodnie z art. 554. Kodeksu cywilnego, nabywca przedsiębiorstwa odpowiada solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Dokonując przejęcia przedsiębiorstwa lepiej więc dochować tej należytej staranności, m.in. poprzez przeprowadzenie czynności wywiadu gospodarczego, a także audyt prawny, podatkowy i księgowo-finansowy sytuacji nabywanego przedsiębiorstwa, by nie okazało się, że przejęcie, które miało zapewnić ściągnięcie długu od dłużnika, z czasem nie postawiło przejmującego w takiej samej roli.

Przeczytaj także

Skomentuj artykuł Opcja dostępna dla zalogowanych użytkowników - ZALOGUJ SIĘ / ZAREJESTRUJ SIĘ

Komentarze (0)

DODAJ SWÓJ KOMENTARZ

Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Wpisz nazwę miasta, dla którego chcesz znaleźć jednostkę ZUS.

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: