eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plPrawoPrawo dla biznesu › Koszty egzekucyjne a ogłoszenie upadłości

Koszty egzekucyjne a ogłoszenie upadłości

2018-03-05 10:43

Koszty egzekucyjne a ogłoszenie upadłości

Licytacja mieszkania dłużnika © Andrey Popov - Fotolia.com

Komornik, który sprzedał na licytacji mieszkanie dłużnika, wobec którego sąd ogłosił później upadłość konsumencką, może się starać o należną mu opłatę tylko z masy upadłości konsumenta - uznał Sąd Najwyższy.

Przeczytaj także: Śmierć dłużnika a postępowanie upadłościowe

Jednym z aspektów postępowania upadłościowego jest jego relacja względem postępowania egzekucyjnego, względem czynności wykonanych przez komornika i skutków materialno –prawnych tych czynności, w tym kosztów i opłat egzekucyjnych. Na styku procedury upadłościowej i egzekucyjnej dochodzi czasami do sekwencji zdarzeń, w której ma miejsce sprzedaż nieruchomości (mieszkania) przez komornika, następuje przybicie, uiszczenie ceny nabycia, przysądzenie własności i wreszcie zostaje ogłoszona upadłość konsumencka, przy czym kwota ze sprzedaży nie zostaje jeszcze rozdysponowana na podstawie planu podziału sporządzonego przez komornika, tudzież znajduje się na rachunku bankowym sądu jako depozyt. Od czasu wejścia nowelizacji przepisów Prawa Upadłościowego ułatwiających Dłużnikom ubieganie się o ogłoszenie upadłości konsumenckiej wyżej wspomniany przypadek ma miejsce coraz częściej.

NIEROZDYSPONOWANE FUNDUSZE ZE SPRZEDAŻY NIERUCHOMOŚCI KOMORNIK PRZEKAZUJE DO MASY UPADŁOŚCI


Na gruncie prawa upadłościowego sytuacja, gdy fundusze uzyskane ze sprzedaży nieruchomości pozostają u komornika (bądź w depozycie sądowym), w kontekście ogłoszenia upadłości nie budzą wątpliwości. Zgodnie z art. 146 ust. 2 sumy uzyskane w zawieszonym postępowaniu egzekucyjnym, a jeszcze niewydane, przelewa się do masy upadłości po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Po doręczeniu (zazwyczaj przez syndyka) komornikowi odpisu postanowienia o ogłoszeniu upadłości z klauzulą prawomocności, ma on obowiązek dokonania wpłaty pieniędzy na wskazany przez syndyka rachunek bankowy masy upadłości. Problem pojawia się w momencie ustalenia przez komornika kosztów egzekucyjnych, o których mowa w art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji.

W JAKIM TRYBIE KOMORNIK DOCHODZI KOSZTÓW POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO?


Powstaje istotne zagadnienie czy komornik może potrącić z sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości kwotę na zaspokojenie kosztów postępowania egzekucyjnego, ewentualnie zwrócić się do sądu z wnioskiem o potrącenia takiej kwoty przed przekazaniem jej do masy upadłości? Należy wskazać w pierwszej kolejności, iż art. 146 ust. 2 Prawa upadłościowego nie przewiduje potrącenia kwoty stanowiącej należność organu egzekucyjnego prowadzącego egzekucję, stąd też do masy upadłości należy przelać całą kwotę uzyskaną ze sprzedaży w postępowaniu egzekucyjnym. Natomiast przymusowy charakter opłaty egzekucyjnej oraz wiążąca się z nim niedopuszczalność drogi sądowej do dochodzenia tej opłaty pozwalają na zaspokojenia jej w postępowaniu upadłościowym. Na takim stanowisku stanął Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 21 grudnia 2017 r. sygn. akt. III CZP 80/17.

fot. Andrey Popov - Fotolia.com

Licytacja mieszkania dłużnika

Komornik, który sprzedał na licytacji mieszkanie dłużnika, wobec którego sąd ogłosił później upadłość konsumencką, może się starać o należną mu opłatę tylko z masy upadłości konsumenta.


W związku z powyższym powstaje kolejne zagadnienie, a mianowicie w jakiej kategorii może dojść do zaspokojenia opłaty egzekucyjnej. W przywołanym postanowieniu Sąd Najwyższy nie zajmuje jednoznacznego stanowiska w tej kwestii, wskazuje jedynie, iż „Uzasadnieniem dla takiego podejścia może być m.in. spostrzeżenie, że w rozważanej sytuacji postępowanie upadłościowe obejmujące podział sum przelanych przez organ egzekucyjny na podstawie art. 146 ust. 2 pr. upadł. stanowi dalszy ciąg czynności likwidacyjnych dokonanych w postępowaniu egzekucyjnym, w którym sumy te uzyskano. Spieniężenie majątku, do którego dochodzi na przedpolu upadłości lub nawet po jej ogłoszeniu (art. 146 ust. 1 zdanie 3 pr. upadł.), następuje w istocie w tym przypadku na rachunek masy upadłości, w obu zaś postępowaniach - egzekucyjnym i upadłościowym - obowiązuje zasada zaspokajania w pierwszej kolejności ciężarów finansowych związanych z ich prowadzeniem (art. 1025 § 1 pkt 1 KPC, art. 343 ust. 1 pr. upadł.). SN wskazuje tu, iż w omawianym przypadku postępowanie upadłościowe jest niejako przedłużeniem ciągu czynności likwidacyjnych w postępowaniu egzekucyjnym. Konsekwencją tak przyjętego stanowiska byłoby zaspokajanie opłat egzekucyjnych na podstawie art. 343 ust. 1, który wprost wskazuje, iż z masy upadłości zaspokaja się w pierwszej kolejności koszty postępowania, do których należą m. in. koszty związane z likwidacją masy. Zatem syndyk miałby obowiązek zaspokojenia opłat egzekucyjnych na rzecz komornika poza listą wierzytelności w pierwszej kolejności przed innymi wierzycielami.

Rozważając tę problematykę nie można jednakże pominąć, iż istnieje w doktrynie pogląd zgodnie z którym na podstawie art. 343 ust. 1 zaspokajane są wierzytelności i zobowiązania masy upadłości powstałe tylko po ogłoszeniu upadłości. Zobowiązania te powstają w trakcie trwania upadłości i w odróżnieniu od zobowiązań, które istniały już w dniu ogłoszenia upadłości, są wykonywane od razu, gdy stają się wymagalne, a nie dopiero po sporządzeniu listy wierzytelności i zatwierdzeniu planu podziału przez sędziego-komisarza. Podniesienie analogii istniejącej pomiędzy kosztami postępowania egzekucyjnego w oparciu o przepisy art. 1025 k.p.c oraz kosztami postępowania upadłościowego, nie może być jednak argumentem rozstrzygającym, bowiem podkreślenia wymaga to, że każdy z tych kosztów zaspokajany jest odmiennie. Otóż koszty postępowania upadłościowego w reżimie znowelizowanych przepisów ustawy prawo upadłościowe zostały wysunięte przed kategorię pierwszą określoną w art. 342 ust.1 pkt 1. (pod rządami przepisów Prawa Upadłościowego i Naprawczego koszty postępowania były ujęte w kategorii pierwszej art. 342 ust. 1 pkt 1, w znowelizowany prawie koszty postępowania upadłościowego reguluje art. 343). Mamy zatem istotną zmianę, która utrudnia stosowanie wyżej wskazanej analogii. Biorąc pod uwagę fakt, iż ustawodawca określając poszczególne kategorie zaspokojenia, nie wskazał literalnie kosztów/opłat egzekucyjnych, należy przyjąć ich zaszeregowanie w kategorii drugiej jako inne należności, jeśli nie podlegają zaspokojeniu w innych kategoriach. Podkreślić należy, że taka jest praktyka postępowania upadłościowego w aspekcie sporządzania przez syndyka list wierzytelności. Wierzyciele w zgłoszeniu wierzytelności najczęściej umieszczają koszty postępowania w kategorii drugiej, zaszeregowanie takie uznaje syndyk, a następnie sędzia – komisarza zatwierdza listę wierzytelności.

Przeczytaj także

Skomentuj artykuł Opcja dostępna dla zalogowanych użytkowników - ZALOGUJ SIĘ / ZAREJESTRUJ SIĘ

Komentarze (0)

DODAJ SWÓJ KOMENTARZ

Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Wpisz nazwę miasta, dla którego chcesz znaleźć jednostkę ZUS.

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: