eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plPrawoPrawo dla biznesu › Czy pakiet wierzycielski faktycznie ułatwi dochodzenie wierzytelności?

Czy pakiet wierzycielski faktycznie ułatwi dochodzenie wierzytelności?

2017-02-24 09:22

Czy pakiet wierzycielski faktycznie ułatwi dochodzenie wierzytelności?

Czy pakiet wierzycielski ułatwi dochodzenie wierzytelności? © Pakhnyushchyy - Fotolia.com

Dochodzenie wierzytelności będzie ułatwione. Tak przynajmniej twierdzą autorzy tzw. pakietu wierzycielskiego, który wprowadzić ma istotne zmiany w ustawie o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Jak zmiany te oceniają eksperci? Ich zdaniem przedstawiona przez regulatora diagnoza problemu jest co do zasady prawidłowa. Nie wszystkie jednak jego rozwiązania zasługują na całkowitą aprobatę.

Przeczytaj także: Pakiet wierzycielski już w Senacie. Dochodzenie wierzytelności będzie łatwiejsze?

Dochodzenie wierzytelności wymaga całościowego podejścia


Jak czytamy w wyjaśnieniach Ministerstwa Rozwoju, odzyskiwanie wierzytelności „wymaga przekrojowego podejścia – poszukiwania przyczyn opóźnień w zapłacie na każdym z etapów 'życia' wierzytelności, a nawet jeszcze przed jej powstaniem”. Pomóc w tym ma właśnie tzw. pakiet wierzycielski.

Zdaniem projektodawców, jednym z najbardziej palących problemów są obecnie „niewystarczające możliwości w zakresie uzyskania aktualnych i kompleksowych danych o zaległościach dłużników, w tym – ograniczony zakres danych gromadzonych przez biura informacji gospodarczej, który zmniejsza skłonność do korzystania z usług tych biur przez wierzycieli, w tym przede wszystkim przedsiębiorców”.

Zdefiniowanie tego problemu prowadzi do ustalenia ogólnego celu proponowanych regulacji, którym ma być „zapewnienie szerszych możliwości uzyskiwania informacji o zobowiązaniach potencjalnego kontrahenta z rejestrów biur informacji gospodarczej i z rejestrów obejmujących dane o należnościach publicznoprawnych, w tym o umorzeniu egzekucji należności – przy jednoczesnym poszanowaniu praw dłużników”.

Pakiet wierzycielski - usprawnione dochodzenie wierzytelności


Zdaniem Ministerstwa rozwoju, dochodzenie wierzytelności ułatwić mogą istotnie następujące rozwiązania, które resort planuje poddać szerokim konsultacjom ze środowiskami przedsiębiorców i praktyków oraz z ekspertami:
  1. Zwiększenie możliwości uzyskania wiarygodnego i pełnego obrazu stanu wypłacalności kontrahenta dzięki biurom informacji gospodarczej (BIG): zwiększenie zakresu danych udostępnianych przez BIG (m.in. o niektóre należności publicznoprawne czy informacje o bezskutecznych egzekucjach) oraz umożliwienie biurom dokonywania analiz możliwych zachowań płatniczych wybranego przedsiębiorcy, przy poszanowaniu praw dłużników.
  2. Stworzenie klarownych zasad odpowiedzialności w relacjach inwestor-podwykonawca, wyważających interesy obu stron: przyznanie podwykonawcom prawa do samodzielnego zgłoszenia inwestorowi (w formie pisemnej) faktu wykonywania robót budowalnych, na podstawie umowy z wykonawcą oraz ograniczenie odpowiedzialności inwestora do wysokości wynagrodzenia rynkowego za prace faktycznie wykonane przez podwykonawcę.
  3. Usprawnienie procesów cywilnych: umożliwienie dochodzenia w postępowaniu uproszczonym należności o wysokości do 20.000 zł (dziś: 10.000 zł).
  4. Zwiększenie wpływu stron na przebieg postępowania w procesie cywilnym – możliwość dokonywania przez strony, pod kontrolą sądu, uzgodnień dotyczących m.in. przeprowadzania dowodów (np. zgoda na prywatną ekspertyzę czy przesłuchanie świadka poza sądem) czy podnoszenia zarzutów.
  5. Umożliwienie wydawania notarialnych nakazów zapłaty doręczanych do rąk dłużnika, od których dłużnik (pozwany) może wnieść sprzeciw do sądu.
  6. Zwiększenie efektywności zabezpieczenia i egzekucji: m.in. wydłużenie terminu po którym zabezpieczenie upada oraz zobowiązania dłużnika do wyjawienia informacji o czynności dokonanych z pokrzywdzeniem wierzycieli.
  7. Stworzenie pozytywnych przesłanek zawierania ugód przez podmioty publiczne.
  8. Usprawnienie postępowań grupowych: głównie dzięki poszerzeniu zakresu zastosowania tego trybu oraz skrócenie czasu trwania postępowań grupowych (wstępnych, formalnych faz), czy doprecyzowanie zasad stosowania kaucji. Tematem wymagającym szerokiej dyskusji jest ewentualność dopuszczenia – w ograniczonym zakresie – postępowania grupowego w tzw. modelu opt-out (oznacza to, że wyrok ma skutek wobec wszystkich osób, które określone kryteria członka grupy, bez konieczności podejmowania dalszych czynności, chyba że dana osoba wyraźnie z grupy wystąpi).


fot. Pakhnyushchyy - Fotolia.com

Czy pakiet wierzycielski ułatwi dochodzenie wierzytelności?

Zdaniem ekspertów diagnoza problemu jest co do zasady prawidłowa. Nie wszystkie jednak jego rozwiązania zasługują na całkowitą aprobatę.


Eksperci chwalą…


Według ekspertów reprezentujących biura informacji gospodarczej zrzeszone w Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce, przedstawiona przez regulatora diagnoza najważniejszych problemów sektora oraz systemu wymiany informacji gospodarczych, jak również zdefiniowane cele regulacji, są co do zasady prawidłowe. Również większość szczegółowych rozwiązań, zawartych w projekcie ustawy, zasługuje na kierunkowo pozytywną ocenę. W szczególności dotyczy to rozszerzenia przedmiotu ustawowej działalności poprzez umożliwienie BIG-om pośredniczenia w dostępie do rejestrów publicznych – zarówno istniejących (PESEL, CEIDG, KRS, REGON), jak i nowo tworzonych (Rejestr Dłużników Niewypłacalnych, Centralny Rejestr Restrukturyzacji i Upadłości), a także dokonywania analiz wiarygodności płatniczej w oparciu o udostępniane dane.

Eksperci KPF podobnie oceniają też zmiany, mające na celu ograniczenie kosztów wierzycieli związanych z przekazywaniem informacji gospodarczych do BIG, zakładające wysyłanie do dłużników (w określonych przypadkach) wezwań do zapłaty z ostrzeżeniem o zamiarze przekazania informacji w formie elektronicznej. Na uznanie zasługują również zmiany, mające na celu ułatwienie przedsiębiorcom dostępu do informacji o zobowiązaniach konsumentów poprzez wydłużenie okresu ważności wymaganego ustawą upoważnienia udzielanego przedsiębiorcy przez konsumenta do wystąpienia do BIG z wnioskiem o ujawnienie informacji z 30 do 60 dni.

Z umiarkowaną aprobatą środowisko odniosło się również do zmian zmierzających do zwiększenia ochrony dłużników. Pomimo iż będą one skutkować nałożeniem dodatkowych obowiązków na BIG oraz wierzycieli, związanych m.in. z rozpatrywaniem sprzeciwów wnoszonych przez dłużników wobec wpisu do baz informacji gospodarczych, to jednak przyczynią się do lepszego zrównoważenia regulacji.

…ale wskazują również słabości


Proponowane rozwiązania zostały równocześnie uznane za nadmiernie zachowawcze, co poddaje w wątpliwość możliwość pełnej realizacji przyjętych celów regulacji. Z niezrozumiałych względów, „na ostatniej prostej”, projektodawcy wycofali się bowiem z dalej idącej reformy konstrukcji upoważnienia, udzielanego przez konsumenta przedsiębiorcy występującemu do BIG o ujawnienie informacji o jego zobowiązaniach. Jeszcze w wersji projektu ustawy z października ubiegłego roku znajdował się przepis, który umożliwiałby udzielenie upoważnienia o charakterze ramowym, zachowującego ważność aż do czasu wygaśnięcia stosunku prawnego wynikającego z zawartej umowy.
– Zmiana ta miałaby duże znaczenie dla wierzycieli, gdyż umożliwiłaby aktualizowanie oceny wiarygodności płatniczej konsumenta na etapie wykonywania umowy. W tym zakresie wydłużenie okresu ważności upoważnienia do 60 dni nie ma większego znaczenia. Należy więc żałować, iż przepis ten nie znalazł się w ostatecznej wersji projektu skierowanej do Sejmu i pozostaje liczyć, iż zostanie on przywrócony podczas prac parlamentarnych – stwierdza adwokat Tomasz Ostrowski, Doradca KPF ds. Rejestrów Kredytowych.

Inna, rozwiązana tylko połowicznie kwestia, dotyczy formy wezwania do zapłaty, jakie wierzyciel obowiązany jest wysłać do dłużnika przed przekazaniem informacji do BIG. Aktualnie obowiązujące przepisy wymagają, aby wezwanie zostało wysłane listem poleconym, co generuje dodatkowe koszty dla wierzycieli, nie przynosząc równocześnie żadnych praktycznych korzyści w sferze ochrony praw dłużników. Z tej perspektywy zawarta w projekcie ustawy propozycję, aby wezwanie mogło być wysłane w formie elektronicznej na adres e-mail dłużnika (o ile przewiduje to umowa zawarta pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem), może być oceniona pozytywnie.
– Proponowane rozwiązanie umożliwia redukcję kosztów związanych z wysłaniem wezwania, równocześnie gwarantuje dłużnikowi możliwość wyboru pomiędzy tradycyjną formą wezwania a formą elektroniczną. W przypadku wyboru formy elektronicznej zapewnia zaś możliwość nie budzącej wątpliwości identyfikacji nadawcy korespondencji – dodaje ekspert. – Trudno jednak zrozumieć, dlaczego w projekcie ustawy ograniczono tę możliwość tylko do dłużników niebędących konsumentami. Z uwagi na dłuższy czas konieczny na doręczenie korespondencji za pośrednictwem tradycyjnej poczty, ograniczenie to może bowiem przynieść konsumentom więcej szkody niż pożytku, gdyż uniemożliwi im wcześniejsze wyjaśnienie sprawy z wierzycielem oraz – w stosownych przypadkach – wniesienie sprzeciwu wobec przekazania informacji gospodarczych do BIG.

Jako zbyt zachowawcze należy również ocenić zmiany mające na celu poszerzenie oferty usług oferowanych przez BIG, w szczególności dotyczących analiz wiarygodności płatniczej. W projekcie ustawy przewiduje się, iż analizy te będą mogły dotyczyć wyłącznie przedsiębiorców. Rozwiązanie to należy uznać za dalece niewystarczające, jeśli wziąć pod uwagę niemal powszechne na rynku zastosowanie metod statystycznych w procesach oceny zdolności kredytowej konsumentów i analizy ryzyka kredytowego takich produktów jak kredyt konsumencki. Scoring znajduje się w ofercie zdecydowanej większości prywatnych rejestrów kredytowych w Europie. Należy również pamiętać, że nowe unijne przepisy z zakresu ochrony danych osobowych zezwalają na profilowanie, o ile osoba, której dotyczą dane, wyrazi na to zgodę. Wydaje się zatem, że dla zapewnienia odpowiedniego poziomu ochrony wystarczające było uzależnienie dokonania analizy od zgody konsumenta.

Pozostaje zaapelować do ustawodawcy, aby podczas prac nad opisaną regulacją wziął pod uwagę, iż ochrona praw konsumentów nie powinna być absolutyzowana i nie powinna przeważać nad bezpieczeństwem obrotu gospodarczego i realizacją słusznych interesów przedsiębiorców. W szczególności stanowione prawo nie powinno pozostawiać przestrzeni do nadużyć ani wrażenia przyzwolenia na uchylanie się przez dłużników od odpowiedzialności za skutki podejmowanych decyzji finansowych.

Przeczytaj także

Skomentuj artykuł Opcja dostępna dla zalogowanych użytkowników - ZALOGUJ SIĘ / ZAREJESTRUJ SIĘ

Komentarze (0)

DODAJ SWÓJ KOMENTARZ

Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Wpisz nazwę miasta, dla którego chcesz znaleźć jednostkę ZUS.

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: