Awaria pojazdu a odpowiedzialność przewoźnika za opóźnienie w dostawie na gruncie Konwencji CMR

Przeczytaj także: Transport drogowy: rażące niedbalstwo przewoźnika

Czym jest opóźnienie w dostawie?

Zgodnie z art. 19 Konwencji CMR opóźnienie terminu dostawy ma miejsce wówczas, kiedy towar nie został dostarczony w umówionym terminie lub, o ile nie umówiono terminu, jeżeli faktyczny czas trwania przewozu, uwzględniając okoliczności, a zwłaszcza przy przesyłkach drobnych czas niezbędny dla skompletowania pełnego ładunku w normalnych warunkach przekracza czas, jaki słusznie można przyznać starannym przewoźnikom. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być np. awaria pojazdu, która wpływa na powstanie opóźnienia w dostawie. Warunkiem zatem koniecznym do tego, aby uznać taki stan rzeczy za podstawę opóźnienia jest istnienie relatywnego związku przyczynowego między awarią a dostarczeniem towaru poza umówionym terminem.

Odpowiedzialność przewoźnika

Odpowiedzialność przewoźnika przewidziana przepisami Konwencji CMR oparta została na zasadzie ryzyka. Oznacza to, że ponosi on odpowiedzialność za szkody, jakie powstały w związku z eksploatowaniem urządzeń wykorzystujących siły przyrody, które mogą powodować zagrożenie lub posługuje się podległymi mu osobami do realizacji swoich interesów, nawet wówczas, gdyby nie był winny. Zakres przedmiotowy odpowiedzialności natomiast został uregulowany w art. 17 ust. 1 Konwencji CMR, który stanowi, że przewoźnik odpowiada za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru lub za jego uszkodzenie, które nastąpi w czasie między przyjęciem towaru a jego wydaniem, jak również za opóźnienie dostawy.

Awaria pojazdu a zwolnienie się z odpowiedzialności

Konwencja CMR w dość precyzyjny sposób wskazuje jak rozkłada się odpowiedzialność przewoźnika przy niedostarczeniu towaru na czas. Jest to regulacja dość jednoznaczna, która wskazuje w art. 17 ust. 3 umowy CMR, że przewoźnik nie może powoływać się wady swojego pojazdu w celu uwolnienia się od odpowiedzialności za opóźnienie w dostawie. Nie może on również powoływać się na winę osoby trzeciej lub jej pracowników w sytuacji, gdy pojazd został od niej wynajęty w celu wykonania przedmiotowego przewozu. Przepis ten oznacza w praktyce, że przewoźnik, mimo posiadanych dowodów dotyczących regularnego serwisowania pojazdów, czy dbania o ich stan techniczny, nie będzie w stanie uwolnić się od odpowiedzialności powstałej w związku z nieterminową dostawą przesyłki.

Okoliczności „łagodzące”

Przewoźnik ma kilka możliwości, które mogą mu pomóc uwolnić się od odpowiedzialności za opóźnienie w dostawie. Jedną z nich jest powołanie się na wystąpienie takich okoliczności podczas transportu towarów, których nie udało się uniknąć i których skutkom nie można było zapobiec (art.17 ust.2 Konwencji CMR). Przyczyna ta ma charakter abstrakcyjny, w tym sensie, że mogą zostać nią objęte różnorodne zdarzenia powodujące opóźnienie w dostawie towaru.

Przykładem pozwalającym na uwolnienie się przewoźnika od odpowiedzialności za opóźnienie w dostawie są wypadki drogowe. W takich sytuacjach za niewystarczający uznaje się dowód braku winy po stronie przewoźnika, czy dowód winy innego uczestnika ruchu drogowego, który spowodował szkodę. Koniecznym staje się rozpatrzenie sprawy w kontekście, czy kierowca mógł uniknąć wypadku poprzez wykonanie określonego manewru (np. hamowania). Pomocne w tej sytuacji będą wszelkie opinie i ustalenia pochodzące od funkcjonariuszy policji czy biegłych.

Jak się chronić od odpowiedzialności za opóźnienie w dostawie przy awarii pojazdu?

Podsumowując można stwierdzić, że w związku z tym, ze nie da się całkowicie wykluczyć wystąpienia awarii ciężarówki podczas transportu towaru, przewoźnik powinien brać pod uwagę możliwe konsekwencje związane z powstaniem odpowiedzialności za nieterminowe dokonanie dostawy. Zgodnie z przepisami Konwencji CMR, przewoźnik będzie zobowiązany do zapłaty odszkodowania nawet wówczas, gdy awaria została spowodowana czynnikami znajdującymi się poza pojazdem. Istnieje natomiast możliwość uwolnienia się od odpowiedzialności – są to m.in. okoliczności, których przewoźnik nie mógł uniknąć i których skutkom nie mógł zapobiec, ale tylko wówczas gdy nie są one ściśle powiązane z awarią pojazdu.

Podstawa prawna:
Konwencja o umowie Międzynarodowego Przewozu Drogowego Towarów (CMR) i protokół podpisania sporządzone w Genewie dnia 19 maja 1956 r. (Dz. U. z dnia 14 września 1962 r.)

Literatura:

• Konwencja o Umowie Międzynarodowego Przewozu Drogowego Towarów (CMR). Komentarz, pod red. K. Wesołowskiego, D. Ambrożuk, D. Dąbrowski, Warszawa 2015 r.
• K. Wesołowksi, Komentarz do Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR), Zielona Góra 1996 r.