Cesja w zamówieniach publicznych

Przeczytaj także: Zamówienia publiczne: quasi protest

Cesja w zamówieniach publicznych może być rozważana w dwóch aspektach:

1. Cesja wynagrodzenia należnego Wykonawcy - dopuszczalna
2. Cesja praw i obowiązków wynikających z umowy o udzielenie zamówienia publicznego- niedopuszczalna

Przelew wierzytelności – polega na przeniesieniu z majątku dotychczasowego wierzyciela /Wykonawcy/ wierzytelności przysługującej mu wobec dłużnika /Zamawiającego/ do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej pomiędzy zbywcą /cedentem/ a nabywcą / cesjonariuszem/.

Ograniczenie cesji może wynikać z:

• a/ ustawy – bezwzględny zakaz cesji dotyczy prawa odkupu, prawo pierwokupu, prawo pracownika do wynagrodzenia za pracę,
• b/ właściwości zobowiązania - cesji nie podlegają prawa podmiotowe, niemajątkowe, wierzytelności pozbawione cech samodzielności,
• c/ umowy - pactum de non cedendo – wyłączenie cesji przez strony w umowie lub ograniczenie możliwości dokonanie cesji od zgody dłużnika. Jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem zastrzeżenie umowne o ograniczeniu cesji dla swej skuteczności musi znaleźć się w tym piśmie, chyba że dłużnik w chwili przelewu o zastrzeżeniu wiedział.

W umowach o udzielenie zamówienia publicznego praktycznie zawsze znajduje się zastrzeżenie, iż Wykonawca nie może dokonać przelewu całości lub części swojej wierzytelności z tytułu należnego wynagrodzenia na osobę trzecią bez zgody Zamawiającego wyrażonej w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

Czy jednak właściwość zobowiązania o udzielenie zamówienia publicznego stanowi ograniczenie dla cesji?

Sąd Najwyższy w wyroku z 23.02.195r0. Wa.C. 288/49 Państwo i Prawo 1950 nr11 s 175-177 wypowiedział się, iż przez przelew wierzytelności z umowy wzajemnej nabywca wchodzi tylko w prawa kontrahenta tej umowy, nie stając się dłużnikiem świadczenia wzajemnego. Obok dotychczasowych stron pojawia się osoba trzecia, która również staje się stroną w tym znaczeniu, iż zbywca przestaje już być wierzycielem w tym zobowiązaniu, a uprawnienie do żądania spełnienia świadczenia przechodzi na nabywcę wierzytelności. Druga strona zobowiązania wzajemnego nadal pozostaje dłużnikiem z tego zobowiązania, z tym że świadczenie powinna spełnić nabywcy.

W świetle reżimu prawnego zamówień publicznych, procedur oraz zasad udzielenia zamówień publicznych, w szczególności art.7ust.3 ustawy pzp należy przyjąć, iż zapłata dokonana na rzecz cesjonariusza za wykonane przez wykonawcę zamówienie nie stanowi naruszenia ram wyznaczonych ustawą pzp./ art.509- 517 kc/. Prawo zamówień publicznych nakierowane jest na badanie przyszłego kontrahenta, ale działania te podejmowane w celu wyłonienia optymalnego wykonawcy, zdolnego do realizacji zamówienia. Ustawodawca nie odniósł się w żadnym przepisie do przyjęcia przez wykonawcę świadczenia wzajemnego zamawiającego milcząco zakładając, iż będzie ona zawsze zainteresowany przyjęciem wynagrodzenia. Cała procedura zmierza do wyboru optymalnego dłużnika a nie optymalnego wierzyciela.

W wyniku cesji wynagrodzenia do wykonania zamówienia zobowiązany jest nadal podmiot wybrany w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego- Wykonawca wciąż jest dłużnikiem zamawiającego, jednakże zapłata wynagrodzenia powinna nastąpić do rąk nabywcy wierzytelności, który stał się wierzycielem zamawiającego.

Forma cesji – w zamówieniach publicznych zawsze pisemna pod rygorem nieważności. Gdyż sama umowa o udzielenie zamówienia publicznego musi być zawarta w formie pisemnej ad solemnitatem.

Co może być przedmiotem cesji: Wierzyciel ma prawo rozporządzić swoją wierzytelnością w całości lub w części. Wierzytelność, aby stać się przedmiotem rozporządzenia, musi być w dostateczny sposób oznaczona, zindywidualizowana. Należy dokładnie oznaczyć stosunek zobowiązaniowy, którego elementem jest zbywana wierzytelność /strony, świadczenie, przedmiot świadczenia/. Wskazane elementy muszą być oznaczone już w momencie zawierania umowy cesji zaś sprecyzowanie i dookreślenie pozostałych elementów stosunku zobowiązaniowego winno nastąpić najpóźniej do chwili przejścia wierzytelności z majątku zbywcy do majątku nabywcy.