eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plPrawoPrawo dla biznesu › Odszkodowanie za szkody górnicze po zmianie właściciela nieruchomości

Odszkodowanie za szkody górnicze po zmianie właściciela nieruchomości

2015-03-19 00:15

Odszkodowanie za szkody górnicze po zmianie właściciela nieruchomości

Kopalnia © darezare - Fotolia.com

W świetle obowiązujących przepisów prawa geologicznego i górniczego przedsiębiorca prowadzący zakład górniczy (kopalnię) odpowiada za szkody wyrządzone przez nią właścicielom nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania kopalni. Ta zasada jest od lat obecna w polskim prawie – przewidują ją aktualne przepisy, znajdowała się także w poprzednio obowiązującej ustawie z 1994 r., jak i poprzedzającym ją prawie górniczym z 1953 r.

Przeczytaj także: Tylko nowe szkody górnicze z prawem wyboru sposobu naprawienia szkody

Wydawać by się mogło, że reguła ta nie nastręcza wielu problemów interpretacyjnych co do tego, komu przysługują roszczenia odszkodowawcze i kto jest za to odpowiedzialny. Jednakże ustawodawca w żadnym z wymienionych aktów prawnych nie uregulował sytuacji, gdy nieruchomość, na której powstały szkody, zmienia swojego właściciela.

Wydawać by się mogło, z literalnego brzmienia przepisu (aktualnie art. 144 – 146 Ustawy z 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze), że chodzi o każdoczesnego właściciela nieruchomości. Taka interpretacja jest wadliwa. Kwestia ta była bowiem przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego, który w wyroku z 14 kwietnia 1971 r. (sygn. akt III CRN 56/71) stwierdził, że odszkodowanie przysługuje poszkodowanemu, jakim jest właściciel nieruchomości w chwili powstania szkód górniczych.

Przytoczony wyrok, chociaż wydany na gruncie nieobowiązujących przepisów, zachowuje aktualność także dzisiaj. Zasada odpowiedzialności za szkody, mimo zmiany przepisów, nie uległa bowiem zmianie w obecnie obowiązującej Ustawie z 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze. Jest to zatem pogląd całkowicie akceptowany zarówno przez jurydaturę, jak i znawców zagadnienia.

Wypracowana przez Sąd Najwyższy reguła niesie ze sobą ważne praktyczne konsekwencje – jeśli nowy właściciel nieruchomości wystąpi z roszczeniem odszkodowawczym za powstałe przed nabyciem szkody i uzyska odszkodowanie (co jest możliwe, gdyż sąd kwestii zmiany właściciela nie bada z urzędu), to w takiej sytuacji poprzedni właściciel będzie miał prawo żądać od nowego właściciela zwrotu tego odszkodowania na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu (art. 405 i nast. Kodeksu cywilnego). Wypłacone nowemu właścicielowi odszkodowanie jest świadczeniem nienależnym (art. 410 k.c.), gdyż nie jest on osobą poszkodowaną (to nie jemu wyrządzono szkodę, tylko poprzednikowi).

fot. darezare - Fotolia.com

Kopalnia

Przedsiębiorca prowadzący zakład górniczy odpowiada za szkody wyrządzone przez nią właścicielom nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania kopalni. Odszkodowanie przysługuje poszkodowanemu, jakim jest właściciel nieruchomości w chwili powstania szkód górniczych.


Mając na uwadze stanowisko Sądu Najwyższego, stwierdzić należy, że odszkodowanie za szkody górnicze przysługuje temu, kto był właścicielem nieruchomości w dniu powstania szkody. Nawet jeśli później sprzedał on nieruchomość, to roszczenie za powstałe już szkody dalej mu przysługuje i może dochodzić ich od przedsiębiorcy górniczego. Nowy właściciel nie ma zaś takiego prawa – może dochodzić naprawienia szkód powstałych wyłącznie po dacie, w której stał się właścicielem nieruchomości.

Przydatne linki:
- Kodeks cywilny


Z praktycznego punktu widzenia (zwłaszcza dla nowego właściciela) warto jednak zwrócić uwagę, że strony umowy zbycia nieruchomości – czy to w drodze sprzedaży, darowizny, zamiany – mogą opisaną wyżej zasadę uregulować odmiennie w umowie. Można to zrobić w ten sposób, że dotychczasowy właściciel przeniesie (sceduje) na nowego właściciela wszelkie przysługujące mu roszczenia o naprawienie powstałych przed datą zbycia nieruchomości szkód górniczych. W takim przypadku nowy właściciel będzie uprawniony do dochodzenia wszelkich roszczeń odszkodowawczych powstałych na gruncie. Dlatego też potencjalni nabywcy nieruchomości objętych szkodami górniczymi powinni zadbać o to, aby w umowie znalazł się zapis o cesji wierzytelności z tytułu szkód górniczych.

Daniel Reck – partner i adwokat
Łukasz Tomiczek – aplikant radcowski

Skomentuj artykuł Opcja dostępna dla zalogowanych użytkowników - ZALOGUJ SIĘ / ZAREJESTRUJ SIĘ

Komentarze (1)

  • Ponowny wniosek?

    Ewelina / 2017-02-07 22:34:03

    Czy po umieszczeniu zapisu o cesji wierzytelności nowy właściciel powinien złożyć ponowny wniosek o wypłatę odszkodowania? Jeśli tak to jaką datę powstania szkody w nim umieścić?

    odpowiedz ] [ cytuj ]

DODAJ SWÓJ KOMENTARZ

Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Wpisz nazwę miasta, dla którego chcesz znaleźć jednostkę ZUS.

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: