eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plPrawoPrawo pracy › Zmiana układu zbiorowego pracy

Zmiana układu zbiorowego pracy

2015-03-06 00:30

Zmiana układu zbiorowego pracy

Układy zbiorowe pracy są formą regulacji stosunków prawnych między pracodawcą a pracownikami © Jakub Jirsák - Fotolia.com

Układy zbiorowe pracy są dogodną formą regulacji stosunków prawnych pomiędzy pracodawcą a pracownikami. Podstawową zaletą funkcjonowania układu pracy u danego pracodawcy jest możliwość uregulowania stosunków na linii pracownik-pracodawca w sposób bardziej szczegółowy niż przewidują to przepisy prawa pracy i uwzględniający specyfikę danego przedsiębiorstwa czy branży, w której funkcjonuje zakład pracy. Z punktu widzenia pracowników niezmiernie istotne jest również poczucie bezpieczeństwa, jakie gwarantuje układ, a konkretnie fakt iż pracodawca zobowiązany jest do przestrzegania postanowień układowych, w tym przywilejów pracowniczych przez cały czas jego obowiązywania.

Przeczytaj także: Rozwiązanie układu zbiorowego pracy

Szybkość przemian gospodarczych zachodzących w dzisiejszych czasach powoduje, że to co w okresie prosperity uważane jest za dobrodziejstwo – jasno sprecyzowany zakres przywilejów pracowniczych w układzie zbiorowym pracy - w okresie stagnacji czy kryzysu gospodarczego może stać się przysłowiową kulą u nogi. Powyższą prawidłowość szczególnie wyraźnie można zaobserwować w takich branżach jak górnictwo, gdzie koszty pracownicze stanowią wysoką część kosztów działalności zakładu pracy, a przychody uzależnione są od cen surowców na rynkach światowych, na które zakład pracy nie ma praktycznie żadnego wpływu.

W przypadku pogorszenia się sytuacji finansowej firmy strony układu powinny wziąć pod uwagę w pierwszej kolejności możliwość zawieszenia postanowień układu, na podstawie art. 241(27) § 1 kodeksu pracy. Zgodnie z ww. przepisem ze względu na sytuację finansową pracodawcy strony układu zakładowego mogą zawrzeć porozumienie o zawieszeniu stosowania u danego pracodawcy, w całości lub w części, tego układu oraz układu ponadzakładowego bądź jednego z nich, na okres nie dłuższy niż 3 lata.
Jeżeli jednak w ocenie stron, które zawarły układ, jego postanowienia są na tyle nieprzystające do warunków gospodarczych, że samo zawieszenie byłoby działaniem niewystarczającym to wtedy należy przystąpić do rokowań w sprawie zmiany układu zbiorowego pracy. Zgodnie z art. 241(9) kodeksu pracy zmiany do układu wprowadza się w drodze protokołów dodatkowych.

Co istotne, zawarcie protokołu dodatkowego wymaga zgodnego działania obu stron układu. Po stronie organizacji związkowych muszą występować wszystkie organizacje związkowe, które go zawarły oraz te organizacje, które po zawarciu układu stały się jego stroną. Status strony układu dana organizacja związkowa może uzyskać czy to na mocy zgody wyrażonej na podstawie art. 241(9) § 3 kodeksu pracy przez dotychczasowe strony układu, czy też na zasadzie określonej w § 4 ww. artykułu, a więc w wyniku uzyskania status organizacji reprezentatywnej.

fot. Jakub Jirsák - Fotolia.com

Układy zbiorowe pracy są formą regulacji stosunków prawnych między pracodawcą a pracownikami

Podstawową zaletą funkcjonowania układu pracy u danego pracodawcy jest możliwość uregulowania stosunków na linii pracownik-pracodawca w sposób bardziej szczegółowy niż przewidują to przepisy prawa pracy i uwzględniający specyfikę danego przedsiębiorstwa czy branży, w której funkcjonuje zakład pracy.


Powyższy wymóg łącznego i zgodnego działania stron, potwierdzony przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 11 stycznia 2011 roku (sygn. akt I PK 166/10), w praktyce powoduje wiele komplikacji, zwłaszcza w dużych zakładach pracy, gdzie działa wiele organizacji związkowych. Konieczność łącznego działania wszystkich stron układu może prowadzić do sytuacji, w której stosunkowo mała grupa osób jest w stanie zablokować wprowadzenia zmian układu zbiorowego pracy i tym samym w znacznym stopniu obniżyć konkurencyjność zakładu pracy, w którym działa.

W przypadku uzyskania konsensusu w sprawie zmian określonych w protokole dodatkowym, niezbędne jest jego zarejestrowanie. Procedura dotycząca rejestracji protokołu dodatkowego jest analogiczna jak w przypadku rejestracji samego układu, to znaczy, w zależności od tego jakiego układu dotyczy, podlega wpisowi do rejestru układów ponadzakładowych prowadzonych przez ministra właściwego do spraw pracy (w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku), lub też do rejestru układów zakładowych prowadzonych przez inspektora pracy (w terminie 1 miesiąca od dnia złożenia wniosku).

Jeżeli w ocenie organu rejestrującego zmiany zawarte w protokole są niezgodne z przepisami prawa, a w przypadku układu zakładowego zawierają postanowienia mniej korzystne niż obowiązujący pracowników układ ponadzakładowy, organ rejestrujący wzywa strony do usunięcia niezgodności lub wyrażenia zgody na wpisanie protokołu dodatkowego bez zakwestionowanych zmian.

Przydatne linki:
Kodeks pracy


Brak zgody stron układu na ww. modyfikacje skutkuje decyzją odmowną w sprawie zarejestrowania protokołu dodatkowego. W takim wypadku stronom pozostaje wystąpić w terminie 30 dni od daty otrzymania odmownej decyzji z odwołaniem do sądu pracy. Także na etapie postępowania sądowego niezbędny jest wymóg łącznego działania stron, które w celu uwzględnienia wniosku powinny zgodnie popierać wniesione odwołanie.

W wyroku z dnia 29 listopada 2000 roku (sygn. akt I PKN 111/00) Sąd Najwyższy potwierdził, że warunkiem obowiązywania zmian wprowadzonych do układu zbiorowego pracy w drodze protokołów dodatkowych jest ich zarejestrowanie. W przypadku więc uwzględnienia odwołania przez Sąd i uprawomocnienia się postanowienia w tym zakresie, dopiero rejestracja protokołu przez właściwy organ powoduje, że staje się on integralną częścią obowiązującego układu zbiorowego pracy.
Przeczytaj także: Układy zbiorowe pracy Układy zbiorowe pracy

Przeczytaj także

Skomentuj artykuł Opcja dostępna dla zalogowanych użytkowników - ZALOGUJ SIĘ / ZAREJESTRUJ SIĘ

Komentarze (0)

DODAJ SWÓJ KOMENTARZ

Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Wpisz nazwę miasta, dla którego chcesz znaleźć jednostkę ZUS.

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: